سفارش تبلیغ
صبا ویژن
روشنگری و سربازان مدافعان حرم سایبری
 
عوامل مؤثر در یادگیری
عوامل مؤثر در یادگیری دانش آموزان
1ـ خصوصیات یادگیرنده: در جهت دستیابی به نتایج مطلوب در یادگیری بایستی به خصوصیات فردی یاد گیرنده توجه شود. مهم ترین این ویژگی ها عبارتند از:
الف) داشتن امکانات حسی (بینایی، شنوایی...) و جسمانی در حد نیاز: بررسی ها نشان می دهد که حدود 2 درصد از دانش آموزان در شنوایی خود با مشکل مواجه هستند. بی توجهی به این نکته می تواند از پیشرفت تحصیلی آن ها جلوگیری کند. تحقیقات انجام شده روی کودکان و نوجوانان بزهکار نیز نشان می دهد که ضعف بینایی و شنوایی در این گروه چند برابر همسالان آن هاست.
ب) داشتن امکانات روانی (ذهنی، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی): برای موفقیت در یادگیری، برخورداری از سلامت ذهنی، عاطفی و اخلاقی ضروری و اجتناب ناپذیر است. بررسی ها نشان می دهد درجه هوشبهر کودکان ثابت نیست و عوامل محیطی مناسب می تواند باعث ارتقای آن و بر عکس در صورت نامطلوب بودن شرایط محیط زندگی منجر به ضعف آن شود. در این جا می توان گفت دانش آموزان هوشمند با دارا بودن درک سریع، کنجکاوی سیری ناپذیر، اطلاعات عمومی مناسب، حافظه قوی، خزانه وسیع لغات، علاقه زیاد به کتاب و کسب تجربه های جدید، در یادگیری و تحصیل موفق تر هستند. به غیر از هوشبهر، ویژ گی های شخصیتی فراگیر نظیر میزان اعتماد به نفس تأثیر چشم گیری در پیشرفت تحصیلی دارد.
ج) داشتن علاقه و انگیزه برای یادگیری: میزان انگیزه و علاقه فراگیر به تحصیل و کسب علم از جمله عواملی است که در یادگیری نقش عمده ای دارد. در این میان بایستی به انگیزش پیشرفت و شیوه های تقویت آن پرداخت. انگیزش پیشرفت عبارت است از «گرایش همه جانبه به ارزیابی عملکرد خود با توجه به عالی ترین معیارها، تلاش برای موفقیت در عملکرد و برخورداری از لذتی که با موفقیت همراه است.» (فلد، رولند، کولد 1979). انگیزش پیشرفت یعنی این که «فرد تمایل دارد کاری را در یک زمینه بخوبی انجام دهد و عملکردش را در خودجوش ارزیابی کند.»
2ـ خصوصیات محیط خانوادگی: در سالهای اخیر تحقیقات متعددی به منظور شناسایی رابطه محیط خانوادگی در مورد موفقیت تحصیلی دانش آموزان انجام شده است. در این قسمت به برخی از نتایج پژوهش های مطرح شده اشاره می کنیم:
(وینتر، پل و داسیتروم، 1984) در بررسی های خود متوجه شدند مادران دانش آموزان تیزهوش نسبت به جمعیت کل زنان، وظیفه شناس و مستقل تر هستند و با برنامه ریزی های دقیق تر عمل می کنند. در مطالعه دیگری که توسط «لویپ وجی» (1987) صورت گرفت، مشخص شد که مادران دانش آموزان موفق و باهوش در برخورد با فرزندان بر ارتباط کلامی تکیه می کنند در صورتی که دیگر مادران بیشتر از تکنیک های ارتباطی فیزیکی و اشاره ای استفاده می کنند. نحوه ارتباط مادران گروه اول موجب غنی تر شدن خزانه لغات در فرزندان می شود که این نکته، آنان را در محیط آموزشی موفق تر خواهد کرد.
«دام بی کارنس» و «شوید» (1980) در مورد ویژگی های پدران و دانش آموزان موفق و باهوش ویژگی های زیر را مشاهده کرده اند:
1ـ پدر دانش آموزان موفق و باهوش در رابطه با مطالعه و وضع تحصیلی فرزندان بر فعالیت های شفاهی یا ارتباط کلامی با آنان تأکید بسیار دارند.
2ـ پدران در منزل به جای ارائه یک شخصیت منفعل و کناره گیر، شخصیتی فعال و پویا از خود نشان می دهند. «کارنان و گراسبوگ» (1987) ویژگی های خانواده دانش آموزان موفق و باهوش را «ارزش قائل شدن به روابط حمایتی متقابل، بیان آشکار افکار و احساسات در محیط خانواده و توجه به مشارکت و نظرخواهی از یکدیگر» معرفی می کنند. بررسی های دیگر نشان می دهد نوع تصور والدین از توانمندی های فرزندان خویش می تواند در تعیین وضعیت تحصیلی آنان نقش مؤثری ایفا کند؛ زیرا تصور مثبت از استعدادهای کودکان و نوجوانان منجر به تشکیل خودپنداری مثبت در آنان می شود و در این شرایط با افزایش میزان اعتماد به نفس زمینه برای پیشرفت تحصیلی آماده می شود. شیوه های تربیتی والدین نیز تأثیر بسزایی در وضع تحصیلی ایجاد می کند. نتایج پژوهش های متخصصان روان شناسی تربیتی نشان می دهد والدینی که مرتب فرزندان خود را طرد می کنند و یا از روش های تنبیهی برای ادب کردن آن ها استفاده می کنند بیشتر آن ها باعث تقویت منبع کنترل بیرونی در وجود فرزندان می شوند و چنان چه در مباحث گذشته یاد آور شدیم این نوع منبع کنترل منجر می گردد تا دانش آموزان از قبول مسوؤلیت ها فرار کنند. در وضعیت تحصیلی خویش دیگران را به جای خود مسؤول بدانند و در نتیجه فعالیت کمتری برای دستیابی به پیشرفت و موفقیت تحصیلی انجام دهند. علاوه بر موارد مطرح شده، وضعیت تحصیلی والدین، تعداد افراد خانواده، وضعیت اقتصادی، نوع ارتباط اجتماعی خانواده با دیگران و .... در شکل گیری وضعیت تحصیلی بسیار مؤثر است.
خانواده و موفقیت تحصیلی فرزندان
در جهت دست یابی به پیروزی تحصیلی فرزندان، والدین بایستی به نکات زیر توجه کنند:
ـ با ایجاد تفاهم و برخورد منطقی با یکدیگر ، محیطی آرام و مساعد برای تحصیل و یادگیری فرزندان به وجود آورند.
ـ به ارضای نیازمندی های جسمی، روانی، عاطفی و عقلی فرزندان توجه کنند.
ـ انتظارات به جا و منطقی از پیشرفت و موفقیت تحصیلی فرزندان خود داشته باشند.
ـ فرزندان را برای کسب نمره 20 در تنگنا و فشار روانی قرار ندهند.
ـ به حدود توانمندی، استعداد و تفاوت های فردی در بین فرزندان توجه کنند.
ـ با اهمیت دادن به کسب علم و مطالعه، نمونه عملی مناسبی برای فرزندان ایجاد کنند.
ـ در برابر موفقیت تحصیلی فرزندان از خود واکنش مثبت نشان دهند.
ـ ارتباط خود را با محیط مدرسه محکم کنند.
3ـ خصوصیات محیط آموزشی: شرایط و نوع امکانات محیط آموزشی، تعداد مناسب دانش آموزان در کلاس، سطح تحصیلی و رقابت بین دانش آموزان، نحوه تدریس و تجربه ارزشمند معلمان و .... می توانند موجب پیشرفت تحصیلی شوند و بر عکس بی توجهی به عوامل مطرح شده باعث افت تحصیلی دانش آموزان می گردد. نتایج و بررسی ها در روان شناسی آموزشگاهی نشان می دهد معلمی قادر به ایجاد زمینه پیشرفت تحصیلی است که خود خصیصه هایی چون: ایمان، کار، تزکیه، خلاقیت، تقوا، خویشتن داری، وجدان کار، مناعت طبع، سلامت جسم و روان، هماهنگی گفتار و کردار و ... را داشته باشد و هنگام تدریس به نیازها، علایق، تفاوت های فردی و رشد توانمندی های دانش آموزان توجه کند و نیز در ملزومات آموزشی، بر مواد درسی تسلط کافی داشته باشد و از ارزش های مطلوب در نحوه تدریس استفاده کند.
مدرسه و موفقیت تحصیلی دانش آموزان
برای دست یابی به پیروزی تحصیلی دانش آموزان، معلمان و مسؤولان مدرسه بایستی به نکات زیر توجه کنند:
ـ توانمندی های دانش آموزان را تقویت کنند.
ـ زمینه ترس از شکست و دست نیافتن به موفقیت را در آن ها از بین ببرند.
ـ برای تحریک انگیزه پیشرفت تحصیلی از روش های مستقیم و غیر مستقیم استفاده کنند.
ـ در روند یادگیری، مرتب آموخته های آن ها را ارزش یابی کنند.
ـ در فرایند تحصیل و یادگیری از مشارکت و فعالیت دانش آموزان استفاده کنند.
ـ ارتباط خود را با محیط خانواده از طریق برگزاری جلسات آموزش خانواده حفظ کنند.
زهره سعادتمند - دوازده رهنمود تربیتی، ص 92 -97

منبع: اندیشه قم




برچسب‌ها: اندیشه قممقالهعوامل مؤثر در یادگیری دانش آموزان
نوشته شده در تاریخ چهارشنبه 94/10/9 توسط محمد مهدی
تمرکز فکر
برخی از حکما، نظیر «دکارت»، مهمترین توانایی انسان را «درست راه بردن عقل» می دانند[1] و منظورشان دقیقا این است که فرد بتواند آن گونه که «اراده می کند و خود می خواهد بیاندیشد». چنان چه، شخصی بتواند موضوعی را برای اندیشیدن، انتخاب نموده و در قلمرو آن، تفکر کند و تا هر زمان که اراده کرده است، جریان فکر خود را تداوم بخشد، در حقیقت می توان او را فردی «متمرکز» نامید.
«پل ژاگو»، روانشناس فرانسوی معتقد است: «تمرکز فکری، عبارت از متوجه ساختن و ثابت نگاه داشتن فکر بر یک تصویر و یا مجموعه ای از اندیشه ها و افکار است.»[2]
به لحاظ تأثیراتی که تمرکز فکر بر موفقیت آدمی دارد، جوانان بیش از سایرین به این پدیده علاقمندند و مایلند که این توانایی در آن ها، ایجاد شود. این آثار در دو جنبه زندگی شخصی و زندگی اجتماعی قابل تبیین است: اولین پیامد برجسته تمرکز فکری، هدایت آگاهانه زندگی است. فرد به درستی می داند که از زندگی چه انتظاراتی دارد؟ و چگونه می تواند بدان ها پاسخ دهد؟ از جهت سلامت روانی نیز، موضوع تمرکز فکر، نقش تعیین کننده ای دارد. زیرا اولین ویژگی انسان سالم از لحاظ روحی، روانی، «ادراک روشن تر و کار آمد تر واقعیت» است و دومین ویژگی آن «آزاد اندیشی بیشتر نسبت به تجربه» می باشد.[3] و هر دو خصوصیت، همان گونه که مشهود است، به توانایی تفکر شخص، مربوط می شود، تأثیر دیگر «تمرکز فکری» را بر توانایی «حل مسأله»[4] می توان بیان کرد. این ویژگی که اولین بار به وسیله «جان دیویی» عنوان شد، عبارت است از «قابلیت شخص در این که، موقعیتی را که با آن روبرو شده به درستی بشناسد و بتواند راه حل مناسبی در آن زمینه ارائه کند»، «قدرت حل مسأله» بستگی کامل به بررسی همه جانبه موقعیت (مسأله)، بررسی راه حل ها و راه کارهای موجود و انتخاب بهترین راه کار ها و انجام راه حل مورد نظر دارد و این ها همه در پرتو فکر متمرکز انجام می پذیرد.
پرفسور «کارل سی شور» به عنوان یک روانشناس یادگیری می گوید: «شخص متوسط فقط ده درصد گنجایش طبیعی حافظه خود را به کار می برد و نود درصد آن را با بی اعتنایی به قوانین طبیعی حافظه ضایع می کند، این قوانین طبیعی عبارتند از «اثر»، «تکرار»، «تسلسل افکار» و «تمرکز فکر».[5]
در جنبه اجتماعی نیز می توان گفت، به لحاظ پیامد های خاصی که تمرکز فکر می آفریند. نظیر نظم و ترتیب، برنامه ریزی، حسن تدبیر و خود رهبری، فرد واجد این خصوصیات، به سهولت می تواند اعتماد و اطمینان جامعه را به خود جلب نماید.
جوانان متمرکز به جهت مناسبات و روابط موفق و سنجیده ای که با دیگران برقرار می کنند، بهتر از سایرین می توانند، شایستگی ها و کفایت های خویش را در عمل اثبات نمایند. آنان به خبوبی می توانند درباره هر موضوعی عمیقا بیاندیشند و هر زمان که اراده کنند، خود را از فکری به فکر دیگر، منتقل نمایند.
پیشنهاد ها و راهکارها
شناخت و به کار بستن توصیه های زیر، جوانان را در دستیابی به تمرکز فکر یاری می بخشد:
1. وجود رابطه منطقی میان برنامه ریزی و تمرکز فکر، نسل جوان را به ضرورت برنامه ریزی، واقف می کند. اطرافیان می توانند با مساعدت در زمینه برنامه ریزی و آموزش راه کارهای مفید در این مورد، افکار جوانان را به تمرکز نیرومندی، برسانند.
2. نماز، منشوری هزار وجه است که یک جلوه آن، تمرکز اندیشه می باشد، جوانان در پرتو نماز، نه تنها به معنویتی سرشار و عمیق دست می یابند بلکه با حضور قلب در نماز که خود تجلی تمرکز اندیشه برای یاد خداست، می توانند، این توانایی را به سایر بخش های زندگیشان، منتقل نمایند.
3. توجه نسل جوان به آثار ارزنده فردی و اجتماعی تمرکز فکر، انگیزه آنان را در حصول این امر، افزایش می دهد. تمرکز فکر، موجب ذخیره نمودن قوای روحی جوانان می شود و به این ترتیب آنان می توانند به نوعی «اقتصاد نیروی روانی» دست یابند.
4. مشاهیر بزرگ تاریخ، غالباً، اندیشه ای قوی و تمرکزی نیرومند، داشته اند. مطالعه زندگی نامه آنان، چگونگی رمز موفقیتشان و نیز تأثیر تمرکز فکر را بر پیشرفتشان، برای جوانان بازگو می نماید.
5. «خلوت شخصی»، فرصتی به جوانان می دهد تا علاوه بر آرامش و امنیت روانی، به تمرکز فکر نایل شوند. در چنین موقعیتی، آنان می توانند بهتر از هر زمانی دیگر به ارزیابی خود، زندگی و آینده بپردازد.
6. «تمرکز فکر» یکی از توانایی های شخصیتی است که جنبه اکتسابی دارد. تمرکز را می توان از تمرین هایی در دقایق کوتاه و لحظه های زودگذر، آغاز نمود و به تمرکز مداوم و مستمر نایل شد. ثبات و پایداری در انجام تمرین ها می تواند، نتیجه مطلوبی به بار آورد.
7. استفاده از «تلقین مثبت» در جهت «تمرکز فکر برتر»، سودمند است. جوانان با تلقین افکار و اندیشه هایی در زمینه هدف مطلوب (تمرکز) می توانند، این خصیصه ارزشمند را در خود تقویت نمایند.
8. در جریان زندگی، سعی کنید هیچ گاه استحکام روحی خود را از دست ندهید و اگر بعد از مشورت به انجام کاری تصمیم گرفتید، نگذارید مجرای فکرتان به هیچ وجه تغییر یابد.
9. اگر هنگامی که به کار معینی اشتغال دارید، به شما خبری دادند، سکوت خود را حفظ کنید و نگذارید توجهتان به آن مسأله معطوف شود و اگر سعی کردند که عقیده شما را در آن مورد جویا شوند، تسلط و تمرکز خود را حفظ نمایید.
10. از پرگویی و اظهار نظرهای بی مورد خود داری کنید زیرا فکر شما پراکنده و مانع تمرکز فکر می شود.
11. وضع راحتی به خود بگیرید، عضلات را شل کنید و چشم ها را ببندید و در ذهن خود تصویر عدد 1 را مجسم کنید و وقتی که موفق شدید به رقم 2 بپردازید تا 10.
12. چیزی که دارای شکلی ساده باشد مثلاً یک بطری را در فاصله یک متری خود قرا دهید و در ساختمان آن به خوبی دقیق شوید، گاه گاهی چشم ها را ببندید و شکل آن را مجسم کنید.
13. یک برگ کاغذ در دو مداد بردارید سعی کنید با یک دست دایره و با دست دیگر مربعی رسم کنید.
14. هنگامی که در روی یک عکس یا خاطرات خود دقیق می شوید، تصویر شخصی را در روح خود مجسم کنید، اگر کسی باشد که او را زیاد ملاقات می کنید به محض این که چشم ها را بستید فورا تصویر او در روح شما ظاهر خواهد شد. البته نباید منتظر باشید که در قدم اول به این منظور نائل گردید، بلکه باید چندین بار به تکرار آن بپردازید.[6]

[1]. محمد علی فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 122.
[2]. پل ژاگو، مانیتسیم شخصی، ترجمه مشفق همدانی، ص 242.
[3]. آبراهام مازلو، به سوی روانشناسی بودن، ترجمه رضوانی، ص 176.
[4]. problem solving
[5]. دیل کارنگی، ناطقین زبردست، ترجمه دکتر عظیم عالم زاده، ص 58.
[6]. پال ژاگو، قدرت اراده، ترجمه کاظم اعتمادی، ص 78.

محمد رضا شرفی - جوان و نیروی چهارم زندگی، ص53

منبع: اندیشه قم




برچسب‌ها: اندیشه قمتمرکز فکرمقالهجوان و تمرکز فکر
نوشته شده در تاریخ دوشنبه 94/10/7 توسط محمد مهدی
طراح قالب : { معبرسایبری فندرسک}